TARİH

Melih Duygulu

Giriş ve Tarihçe

Türkler bugün İç Asya’da, Orta Doğu’da, Balkanlarda Kafkasya’da ve Avrupa’da yaşam süren bir halktır. Türk halk müziği denilince aslında bu geniş coğrafyada yaşam süren birbirinden farklı olmakla birlikte aynı soydan gelen Türkler bulunmaktadır. Yaşadıkları coğrafyanın ve birlikte oldukları toplulukların kültürleriyle kısa zamanda entegre olan Türklerin böylelikle çeşitlenmiş halk müzikleri bulunmaktadır. Dolayısıyla her topluluğun zaman zaman birbirinden farklı olan bir halk müziği geleneği vardır. Bizim burada sözünü edeceğimiz Türk halk müziği günümüz Türkiye’sinde yaşayan ve yakın çevresini de kapsayan bir müzik kültürü olacak.

Anadolu ve Trakya topraklarında yaklaşık 2000 yıldır yaşayan Türkler, Asya’dan getirdikleri müzik kültürünün yanı sıra bu coğrafyadaki yerli halklarla da ses kültürü alış verişinde bulunmuşlardır. Dolayısıyla Anadolu sahasındaki Türk halk müziği birbirinden bağımsız ses bölgelerini içeren özel bir yapı sergiler.
Klasik müziğin doğduğu ve geliştiği kent ve elit ortama karşın halk müziği kırsal kesimin yerel özelliklerini taşır. Yerel dil ve müzik karakterleri halk müziğinin en önemli karakterini oluşturur. farklı bir sosyal çevrenin ürünü olarak içeriği bakımından halkın yaşadığı tüm doğal ve sosyal olayları konu edinmiştir. Müzikal yapısındaki çeşitlilik, kullandığı çalgılar, müziği üreten ve uygulayan kişilerin sosyal konumuyla tam bir halk yaşamının aynasıdır denilebilir.

Türk halk müziği iki ana kaynaktan beslenir: Türkü yakıcılar (anonim nitelikteki ezgilerle yerel müzik besteleyen-oluşturan kişiler) ve âşıklar. Türkü yakıcılar Anadolu’daki tüm eğlencelerde, özel ritüellerde, bazı dini toplantılarda, ölüm ayinlerinde söylenen ezgileri tekrar tekrar farklı sözlerle söyleyip yeni ezgi ve adına türkü denilen türde eserler yaratırlar.bunların kullandıkları söz kalıpları gibi müzik kalıpları da anonim niteliktedir. Aşıklar ise, çoğunlukla kendi sözleriyle veya başka aşıkların sözleriyle müzik yapan kişilerdir. Aşıklar yerel müzik kültürünün dışında olmamakla birlikte, kendilerine özgü stillerde çalıp söylediklerinden kişisel nitelikleri daha belirgindir (Bkz. Aşıklarda Müzik).