Bağlama Ailesi

ÇALGILAR

BAĞLAMA AİLESİ

a. Divan Sazı (Meydan)
b. Bağlama
c. Tambura
d. Cura

a. Divan Sazı: Bağlama ailesinin ebad olarak en büyük sazıdır. Meydan sazı da denir. Aşık meclislerinde aşıkların birbirlerine meydan okumasıyla ilgili düşünülmektedir. Yine huzurda yeni Divan'da çalınmış olması nedeniyle Divan Sazı adını almış olduğu söylenir.

b. Bağlama: Ebad itibariyle divan sazından küçük tamburadan daha büyüktür. Bağlama üzerindeki perde sayısı özellikle şehir merkezlerinde köylere oranla fazlalık gösterir.

c. Tambura: Tambura bağlamadan küçük curadan büyük bir halk sazıdır. Yurdumuzun çok yöresinde karşımıza çıkar.

d. Cura: Bağlama ailesinin en küçük sazıdır. Yurdumuzun her yöresinde rastladığımız cura değişik isimlerle anılmaktadır. Dede sazı, parmak vura, üç telli cura gibi. Divan, bağlama tambura sazlarıyla birlikte icrada bağlama curası, tanbura curası gibi isimler alır.

Bağlama ailesinin içerisinde yer alan yukarıda saydığımız sazlardan başka çeşitli ebadları içeren bağlamalar şu adlarla da anılırlar. Bozuk, çöğür, dımbıra, dombra, dmgıra, bulgari, karadüzen, ırızva, yelteme, köçekçe, iki telli, tamdıra, tombura, dangır gibi..

Bağlama ailesinde en az iki en çok oniki(12) tel bulunur. Bağlama ailesi içerisindeki sazların tezene ile çalınmasının yanında sağ el parmaklarının tellere sürtülmesi ile çalındığı da bilinmektedir. Teke yöresinde parmak curası diye bilinen curaların perdelere sağ elin işaret parmağı ile vurup çekerek yapılan bir çalış tarzı gözlenmektedir.

Bağlamalarda perde sayısı yöreler göre değişiklik göstermektedir. Ancak günümüzde yapılan pek çok bağlamada bir oktav içinde 17 perde bağlanmaktadır.

BAĞLAMA DÜZENLERİ

Bağlama düzenleri yurdumuzun her bölgesinde değişik şekillerde karşımıza çıkmaktadır. Bu güne kadar "30" civarında düzen tesbit edilmiş durumdadır. Dört ana düzen vardır. Bunlar; Bağlama düzeni, Bozuk (Kara) düzen, Misket düzeni, Müstezat düzenidir. Ana düzen dememizin sebebi, karar perdesinde volümü güçlendirmek ve ahenk sağlamak ayrıca değişik pozisyon imkânları sağladığı içindir. Bunların dışında kalan bazı düzenlerin isimleri şunlardır: Ferahi Düzeni, Yeksani Düzeni, Hüzzam Düzeni, Abdal Düzeni, Ümmü Düzeni, Fidayda Düzeni, Karanfil Düzeni..